ما برای وصل کردن آمدیم

سرمقاله شماره اول نشریه نسل امروز

در تاریخ معاص افغانستان فروپاشی حکومت طالبان به مثابه پایان یافتن چرخه دیگری بوده است که در تناوب دوران این چرخه، افغانستان همواره در بین دو حالت میل به سمت رویکرد سنتی و بنیادگرایی از یک طرف و گرایش به سمت مدرنیته و زندگی امروزی از دیگر طرف، در حال نوسان بوده است. در این تسلسل، افغانستان همیشه اندک دست آوردهایی را که ره آورد گرایشش به سمت مدرنیسم و نوآوری بوده است، با یک ضد حمله سنگین از طرف جبهه بنیادگرایی از دست داده است. در دوره معاصر اگر امان الله خان و کمونیست ها در حد و اندازه های خود شان نماد تفکر مدرنیسم بوده اند، برعکس، حبیب الله کلکانی(بچه سقا)، نادر شاه، مجاهدین و بویژه طالبان نمادهای مسلم تفکر سنتی و بعضا نماد افراطی ترین بنیادگرایی اسلامی بوده اند.
در یک مقایسه نسبت به پایان یافتن حکومت دیگر حاکمان سنتگرا، رهایی افغانستان از دوره طالبان مهمترین نقطه عطف تاریخ معاصر این کشور محسوب می شود. چرا که پشت سر گذاشتن این دوره تنها به معنای پایان یافتن یک چرخه نبوده است، بلکه رهایی از دهه یی بوده که نه تنها توسعه و پیشرفت افغانستان کاملا متوقف کردید، بلکه این کشور تمامی زیرساخت های حیاتی و در واقع تمام آن چیزهایی را هم که از گذشته داشته، از دست داده است.
اما در فرایند تبدیل اینگونه چرخه های تاریخی، اهمیت رهایی از دوره قبل یک طرف سکه است. روی دیگر سکه، چگونه وارد شدن به دوره بعدی است که مدت زمان آغازین آن که از آن تحت عنوان « دوره گذار » یاد می شود، به لحاظ شکنندگی و ناپایداری از اهمیت ویزه ای برخوردار است. در دوره گذار اگر سیستم با یک نگرش حساب شده و تدریجی به سمت دوره بعدی هدایت نشود این امکان وجود دارد که تحت فشار نیروهای حاصل از واپس زدگی و عکس العملی دو باره به دوره قبلی رجعت کند.
پس از فروپاشی حکومت طالبات، افغانستان اینک دوره گذار از سیستم طالبانی به یک سیستم ماقبل مدرن و ماقبل مردمسالاری را تجربه می کند. به لحاظ شکنندگی و ناپایداری این مقطع، و مانند هر تحول تاریخی که توام با خلق نیازهای جدید است، در افغانستان نیز در دوره گذار، یک سلسله نیازهای جدیدی به وجود آمده است که تنها با برآورده شدن صحیح این نیاز ها است که می توانیم امیدوار باشیم که این کشور این مقطع حساس را با موفقیت پشت سر می گذارد. این نیازها به مجموعه از ابزارها، راهکارها، و تغییراتی گفته می شود که فراهم کردن تمامی آنها کاری دشوار و البته دست یافتنی است.
در شرایط فعلی مهمترین نیاز دوره گذار در افغانستان ایجاد تغییر و تحول در زیرساخت فکری و باورهای عمومی است. صرف نظر از عوامل و ریشه های تاریخی آن، بیش از دو دهه جنگ، در اندیشه و ذهن مردم باورهایی را خلق کرده اسم که هر کدام به نحوی متاثر از جنگ و تفنگ و تضادهای قومی بوده است. بطوری که در این بیست سال همه چیز در سایه نام تفنگ کمرنگ بوده و اگر سخنی گفته شده، به پشتوانه تفنگ و زبان تفنگ بوده است. به ناچار در چنین جامعه یی ارزشها همان ارزشهای جامعه جنگسالار است. بدیهی است که برای ورود به دوره جدید، این باورها و طرز تلقی ها باید با ارزشهای جدیدی که متضمن صلح، امنیت، توسعه، مردم سالاری و از همه مهمتر عدالت اجتماعی باشد، جاگزین و بازسازی شود. اما این مهم به انجام نخواهد رسید مگر اینکه از یک طرف، تولیدکنندگان و پرورش دهندگان اندیشه های جنگسالارانه از سیستم خارج شوند و از دیگر طرف، جاگزین مناسبی که پاسخگوی نیازهای جدید باشد، وارد سیستم شود. البته این تغییرات قطعا به معنای تغییر و جاگزینی آنی، کوتاه مدت و خشونت آمیز نخواهد بود؛ بلکه این تغییر باید طی یک فرایند طبیعی، زمانبندی شده، تدریجی و مسالمت آمیز صورت پذیرد.
ما بر این باور هستیم که خلق کنندگان و پرورش دهندگان ارزشهای جنگسالارانه نمی توانند ارزشها و اندیشه های جدید بیافرینند. چرا که اینان به مقتضای جبر تاریخی، دوره شروع، رشد و اوج شان را طی کرده اند و در طی این فرایند اگر چیزی در چنته داشته اند، مصرف کرد اند و اگر گپی برای گفتن داشته اند، زده اند. از همین رو این نسل باید از سیستم خارح شود و جایش را به نسلی بسپارد که مجهز به راهکارهای جدید است. این نسل جدید، نخبگان سیاسی و فرهنگی و تحصیلکردگان افغانستان است که می توانند با تولید فکر و اندیشه های نو، آینده یک افغانستان نو را تضمین کنند.
و سرانجام با اعتقاد و باورمندی به چنین نیاز ها و تغییراتی بود که نشریه « نسل امروز » تولد یافته است. ما ایمان داریم آینده متعلق به نسل جدید و اندیشه های جدید است. از همین رو واژه نسل امروز را برای نام آ‌ن مسما انگاشته ایم.دست اندرکاران، این نشریه را بستر و محملی میداند برای طرح نظرات و دغدغه های همه دوستداران اندیشه های نو و افانستان نو و برای این همنظری تعلقات قومی، زبانی، مذهبی و ... را ملاک و معیار قرار نخواهند داد. هرچند که این باورمندی به معنای آن نخواهد بود که ما برای رخت بربستن تک محوری ها، برتری طلبی ها، زیاده خواهی ها و در یک عبارت، بی عدالتی ها مبارزه نکنیم.